Ξενοφάνης

Ξενοφάνης

Φιλόσοφος και Ελεγειακός Ποιητής από την Κολοφώνα Ιωνίας (580-470 π.Χ.). Εγκατέλειψε την πατρίδα του όταν την κατέλαβαν οι Πέρσες και εγκαταστάθηκε στην Ελέα της Κάτω Ιταλίας, όπου ίδρυσε την Ελεατική Σχολή.

--------------------

Τις κρύες ώρες του χειμώνα

δίπλα στο τζάκι ξαπλωμένος

σε κλίνη μαλακή, χορτάτος,

γλυκό κρασάκι κουτσοπίνοντας

και υποτρώγοντας στραγάλια,

τέτοια να λες, τέτοια να σκέφτεσαι:

«Ποιος είμαι, φίλε, κι από πού

και πόσα χρόνια σέρνω πάνω μου;

και πόσο ήμουνα σαν ήρθανε οι Μήδοι;»

-------------

Ο Μέγιστος Θεός μες στους θεούς, μες στους ανθρώπους

δεν είναι κατ’ εικόνα κανενός θνητού

και καθ’ ομοίωση, στο σώμα και στο πνεύμα.

«ούλος ορά, ούλος δε νοεί, ούλος δε τ’ ακούει»^*

----------------------

Γη και νερό τα πάντα εστί∙

όσα γεννιούνται κι όσα φυτρώνουνε.

«Πάντες γαρ γαίης τε και ύδατος εκγενόμεσθα,

εκ γαίης πάντα και εις γην πάντα τελαυτάν».

(ελεύθ. απόδοση: Κ. Γαρμπής)

*Ο Ξενοφάνης εισήγαγε ριζοσπαστική για την εποχή του έννοια περί του θείου. Ο Θεός δεν είναι ανθρωπόμορφος, είναι παντοδύναμος και είναι ένα με το Σύμπαν. Επικρίνει Ησίοδο και Όμηρο γιατί απέδωσαν στους θεούς ανθρώπινη μορφή και ιδιότητες, πάθη και αδυναμίες. Ούλος = Ολόκληρος.