Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης: «Το γέρας του γήρατος» - Ένας Οδυσσειακός θάνατος

Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης (1929-2016)

«Το γέρας του γήρατος» - Ένας Οδυσσειακός θάνατος.

Πρβλ. Ομήρ. Ιλ. Δ 232 «Το γαρ γέρας εστί γερόντων».

«Αυτή είναι η μοίρα των βροτών, όταν κάποιος πεθάνει:

δεν συγκρατούν πια τα νεύρα του τις σάρκες και τα κόκκαλά του∙

όλους τους δαμάζει το μένος της πυράς που λαμπαδιάζει,

αφού η ζωή του φύγει κι αφήσει τα λευκά του οστά –

μόνο η ψυχή, πάει πέταξε, σαν όνειρο, και φτερουγίζει».

Οδύσσεια, Λ΄ στ. 218÷222. Η κάθοδος του Οδυσσέα στη Νέκυια.

Μετάφραση : Δημ. Ν. Μαρωνίτη.

Πρβλ. Μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη:

«Μόν’ είναι τέτοια του θνητού σαν αποθάνη η μοίρα∙

τι οι σάρκες και τα κόκκαλα νευρόδετα δε μένουν,

μόν’ τ’ αφανίζει της φωτιάς η λυσσασμένη φλόγα,

άμα από τ’ κόκκαλα η πνοή μας φύγη πρώτα

κι ανοίξη τα φτερά και πάει σαν όνειρο η ψυχή μας».

Πρβλ. ομοίως, μετάφραση Καζαντζάκη – Κακριδή.

«μονάχα τούτη η μοίρα εγράφτηκε του ανθρώπου που πεθαίνει:

Τα νεύρα δεν κρατούν τις σάρκες του κι ουδέ τα κόκαλά του∙

μον’ όταν η ζωή τα κόκαλα πια παρατήσει τ’ άσπρα,

όλα απ’ την άγρια ορμή δαμάζονται της λαμπαδούσας φλόγας,

και μοναχά η ψυχή σαν όνειρο πετώντας φτερουγίζει».

Πρβλ. ομοίως, ελεύθερη απόδοση Κ. Γαρμπή.

«… γιατί αυτή είναι η μοίρα των βροτών:

αν βγει η πνοή, τις σάρκες τους

η αδηφάγος φλόγα κατατρώει

και μένουν άσπρα κόκκαλα και τέφρα,

και η ψυχή∙ που ανοίγει τα φτερά και πάει

σαν όνειρο που πέταξε και φτερουγάει».

Φίλτατοι του «Ελλυχνίου» βιαστείτε.

Διεκδικήστε το «γέρας» της ζωής, ήγουν την αυταξία της, την «ατρεμή πρωτοπληροφορία του ζην».

Γιατί η ψυχή σαν όνειρο θα φύγει φτερουγώντας.

Καλό Καλοκαίρι. Θα είμαστε πάλι κοντά σας στις 02/09/2016.

Λύσεις Αινιγμάτων

Λύσεις Αινιγμάτων προηγούμενης ανάρτησης

Α.      Το όνειρο

Β.      Το μάτι του Κύκλωπα.

         

 Διευκρινήσεις στο Β.

• ·        Παλλάδα Αθηνά: Εννοεί την εξυπνάδα του Οδυσσέα.

• ·        Διόνυσος: Εννοεί το κρασί που πότισε τον Κύκλωπα και μέθυσε.

• ·        Ήφαιστος: Εννοεί τον σιδερένιο πυρακτωμένο πάσσαλο που έχωσε στο μάτι του Κύκλωπα.

• ·        Μούνη κόρη: Την κόρη ματιού του μονόφθαλμου γίγαντα.

Ελληνίδες Ποιήτριες - Μαρία Βαχλιώτη

Ευρωπαϊκή Ποίηση - Αγγλία

Μάρκος Μέσκος - Το μικρό θαύμα

Αινίγματα Αγνώστων από την Παλατινή Ανθολογία

ΑΙΝΙΓΜΑΤΑ ΑΓΝΩΣΤΩΝ

Από την Παλατινή Ανθολογία

Α. Ουδείς που βλέπει δεν με βλέπει

όμως με ορά όταν δεν βλέπει.

Κι ο σιωπηλός γίνεται φλύαρος∙ κι εκείνος

που δεν τρέχει, τρέχει.

Ανιστορώ αλήθειες της ζωής

κι ας υπάρχω ψεύτικα.

Τι είναι;

Β. Η Αθηνά κι ο Διόνυσος κι ο Ήφαιστος

η ξακουστή κουτσάβλα,

οι τρεις αυτοί αφάνισαν την κόρη τη μοναδική.

Τι είναι;

Οι απαντήσεις την επόμενη Παρασκευή 29/07/2016.

Τα κείμενα αμετάφραστα (εάν αυτό βοηθάει) έχουν ως εξής:

Α. Ουδείς βλέπων βλέπει με, μη βλέπων δ’ ορά∙

ο μη λαλών λαλεί, ο μη τρέχων τρέχει∙

ψευδής δ’ υπάρχω, πάντα τ’ αληθή λέγων.

Β. Παλλάς και Βρόμιός τε και ο κλυτός Αμφιγυήεις,

οι τρεις την μούνην παρθένον ηφάνισαν.

Εξηγήσεις στο Β.

-         Παλλάς είναι η Αθηνά (Παλλάδα)

-         Βρόμιος. Όνομα του Βάκχου. Βάκχος είναι ένα νεώτερο, σχετικώς, όνομα του Διονύσου.

-         Αμφιγυήεις. Επίθετο του Ηφαίστου. Ο κατ’ αμφότερα τα σκέλη χωλός. Εκ του γυιός = χωλός.

-          Κλυτός. Ακουστός, περίφημος, διάσημος, ονομαστός, ένδοξος.

Παλατινή Ανθολογία.

Ο Κλαύδιος Σαλμάσιος, ανεκάλυψε το 1606 στην περίφημη Παλατινή βιβλιοθήκη της (Χ)αϊδελβέργης, ένα αντίγραφο της Ανθολογίας του Αντ. Κεφαλά του Ι΄ αιώνος, η οποία συνεκδόθηκε αργότερα με εκείνη του Πλανούδη από τον R. Bruck στο Στρασβούργο (μετ. 1772-1776). Αυτήν ονομάζουμε σήμερα Παλατινή Ανθολογία. Έχουν ακολουθήσει πολλές νεότερες εκδόσεις της.

Σημειώσεις – εξηγήσεις:

1)    Παλατινή = Παλατίνη = Παλάτινη = του Παλατιού. Η βιβλιοθήκη που ιδρύθηκε από τον Αυτοκρ. Αύγουστο το 28 π.Χ. στον Παλατίνο λόφο της Ρώμης, όπου ευρίσκετο το Παλάτι. Κατεστράφη από τη φωτιά του Νέρωνα το 64 π.Χ.

2)    Οι εκλέκτορες του Κάτω Παλατινάτου ίδρυσαν στην (Χ)αϊδελβέργη, βιβλιοθήκη η οποία κατέστη περίφημη. Παλατινάτο είναι όνομα που δόθηκε αρχικά στα αυτοκρατορικά ανάκτορα τα διεσπαρμένα στη Γερμανία, όπου προσωρινώς διέμεναν οι αυτοκράτορες. Το Κάτω Παλατινάτο ή Παραρρήνιο η Παλατινάτο του Ρήνου είχε πρωτεύουσα τη (Χ)αϊδελβέργη (αργότερα, από το 1720, τη Μανχάιμ).

3)    Ο Κωνσταντίνος Κεφαλάς, κατήρτισε στην Κωνσταντινούπολη τον Ι΄ αιώνα, επί Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου μεγάλη κατά το πρότυπο του Μελεάργου ανθολογία εκ 15 βιβλίων, στην οποία περιέσωσε ό,τι βρήκε από προηγούμενες ανθολογίες (κυρίως από τις Ανθολογίες. Μελεάγρου του Γαδαρηνού – ήταν η πρώτη – περί το 60 π.Χ. που ο Μελέαγρος την ονόμασε «Στέφανος» δηλ. στεφάνι. Φιλίππου του Μακεδόνος εκ Θεσ/κης. Διογενιανού, επί Αδριανού. Στράτωνος εκ Σάρδεων. Αγαθία εκ Μυρρίνης, τον 6^ο μ.Χ. αιώνα).

4)    Μάξιμος Πλανούδης, μοναχός. Στηριγμένος στην ανθολογία Κεφαλά κατήρτισε τον ΙΔ΄ αιώνα συνοπτικότερη, από 7 βιβλία, επιλεκτική ανθολογία.

5)    Η Ελληνική Ποίηση, από τον 8^ο π.Χ. αιώνα έως και τον 6^ο μ.Χ., οφείλει τη διάσωσή της ως επί το πλείστον στην Παλατινή Βιβλιοθήκη της (Χ)αϊδελβέργης.

(Ελεύθερη απόδοση Αινιγμάτων και Σημειώσεις:

Κώστας Γαρμπής)

Ελληνίδες Ποιήτριες - Άννα Γρίβα

Ευρωπαϊκή Ποίηση - Αγγλία

Ηλίας Κ. Αλεξόπουλος - Πόνος

Εμπεδοκλής

ΕΜΠΕΔΟΚΛΗΣ

Φιλόσοφος και στοχαστής, ποιητής, γιατρός και θεολόγος. Κατά τα μυθεύματα, μάντης, γόης, τους ανέμους επιτάσσων, τους νεκρούς ανασταίνων. Απ’ τον Ακράγαντα Σικελίας (492-432 π.Χ. περ.). Γένους επισήμου. Τιμήθηκε πολύ στην πατρίδα του και θεωρήθηκε άνδρας «θαυμάσιος και υπερφυής», θεϊκής καταγωγής, αναληφθείς στους ουρανούς. Κύριο έργο του το «Περί φύσεως» ποίημα διδακτικό, αποτελούμενο από 5.000 στίχους (σώζονται 450). Αποτελείται από τρία βιβλία. Σ’ αυτά συνάπτεται τέταρτο που περιλαμβάνει ηθικές θεωρίες και γνώμες. Φέρει τον τίτλο «Καθαρμοί» και από την εισαγωγή του είναι το κατωτέρω παρατιθέμενο απόσπασμα.

---

Γεια και χαρά σας φίλοι εσείς

που κατοικείτε στον λαμπρό και ξακουστό

Ακράγαντα και στην Ακρόπολή του·

σεις που με έργα καταγίνεσθ’ αγαθά,

που είστε λιμάνι σεβαστό και καταφύγιο

για κάθε ξένο, απαλλαγμένοι από

κακοδαιμονίες κι από καταστάσεις αθλιότητας∙

εγώ για σας Θεός αθάνατος κι όχι θνητός,

ως φαίνεται, πορεύομαι απ’ όλους τιμημένος

περιβλημένος με κορδέλες και στεφανωμένος

με στεφάνια πλούσια∙ κι όταν μ’ αυτά

σε πολιτείες αφικνούμαι θαλερές κι ακμάζουσες

με σέβονται όλοι, άνδρες και γυναίκες.

Κι όλοι, μυριάδες, που μ’ ακολουθούν ζητούν να μάθουν

τι είναι το καλύτερο και πιο επωφελές

γι’ αυτούς να γίνει: άλλοι με μαντική

να μάθουν τα μελλούμενα κι άλλοι

ν’ ακούσουν λόγο γιατρειάς – παρηγοριάς

γιατί μ’ αρρώστιες μάχονται και πόνοι

κι οδύνες διαπερνάνε και σουβλίζουν το κορμί τους.