Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Ποίηση

 Διήγησις παιδιόφραστος των τετραπόδων ζώων

Ορισμένα ποιήματα είχαν ως υπόθεσή τους τη ζωή και τις συνήθειες των ζώων αντί των ανθρώπων. Το πιο σημαντικό ήταν ο "Φυσιολόγος", που πρωτογράφτηκε στην Αλεξάνδρεια τον Β΄ αιώνα μ.Χ. Επήρε τον χαρακτήρα ποιήματος, όπου υπήρχε η αλληγορική εξήγηση της Αγίας Γραφής, κι έγινε γρήγορα το πιο συνηθισμένο διδακτικό βιβλίο στη μεσαιωνική εποχή σ' Ανατολή και Δύση.

Τον πρώτο ελληνικό "Φυσιολόγο" μιμηθήκανε και στην Ευρώπη. Υπάρχει τουλάχιστον ένα αγγλοσαξονικό ποίημα στα λατινικά στο τέλος του Ζ΄ αιώνα με τον αυτό τίτλο. Ακολούθησαν κι άλλα ποιήματα με θέμα τα ζώα, αλλά υπό μορφή μύθων. Αργότερα πήραν στη Δύση άλλο πνεύμα: γράφονταν για να παρακινούν τις γυναίκες στον έρωτα ή στην αγνότητα. Ο ελληνικός, πάντως, "Φυσιολόγος" κράτησε τον επιστημονικό χαρακτήρα σε λαϊκή μορφή. Ο "Φυσιολόγος" που σώθηκε σε λαϊκή γλώσσα γράφτηκε τον ΙΒ΄ αι. Το χειρόγραφο της διασκευής είναι του ΙΕ΄ αιώνα.

Ένα τέτοιο είναι και το ποίημα που παρουσιάζουμε (μικρό απόσπασμα). Το Λιοντάρι, ο βασιλιάς των ζώων, κάλεσε όλα τα ζώα να συναχθούν σ' έναν τόπο. Εκεί ξεχώρισε τα καθαρά (οία δηλ. δεν τρώνε κρέας ή ψοφίμια) από τα ακάθαρτα (δηλαδή τα σαρκοφάγα) και τους ζήτησε να πουν με σειρά και τάξη (όχι χάβρα των εβραίων) τα προτερήματα και ψεγάδια του καθενός. Στο τέλος, πήρε τον λόγο το Λιοντάρι και είπε εκείνο που ήταν φυσικό και "ειθισμένον" να συμβεί, δηλαδή αυτό που παραθέτουμε στο ακολουθούν απόσπασμα. Η γλώσσα είναι αλλού αρχαιόμορφη κι αλλού λαϊκή ή ανακάτεμα. Υποθέτουμε ότι γράφτηκε το 1365.