Ησίοδος (Έργα και ημέραι)

ΗΣΙΟΔΟΣ (Έργα και ημέραι)

Από την Άσκρα Βοιωτίας (Ελικών) όπου κατέληξε ο πάμπτωχος πατέρας του, καταγόμενος από την αιολική Κύμη της Μ. Ασίας. Έζησε γύρω στα τέλη του 8^ου π.Χ. αιώνα. Είναι ο δεύτερος σε αρχαιότητα ποιητής, μετά τον Όμηρο. Ψάλλει την εργασία ως αξία, κήρυγμα πρωτάκουστο και ανατρεπτικό αφού η κυρίαρχη ιδεολογία των ευγενών ήταν ότι η εργασία αρμόζει σε ανθρώπους κατώτερους. Η πρώτη «φιλεργατική» φωνή στην παγκόσμια λογοτεχνία.

Παλιά, τα γένη των ανθρώπων ζούσανε

χωρίς κακό και δίχως χαλεπότητες και δυστυχίες

και δίχως πίκρες και αρρώστιες.

Αλλά η γυναίκα η Πανδώρα με τα χέρια της

το σκέπασμα του πιθαριού ξεσκέπασε

κι έτσι καημοί φαρμακεροί βρήκανε τους ανθρώπους.

Και μόνο η ελπίδα^* έμεινε και δεν «εξέπτη θύραζε»

γιατί η Πανδώρα πρόλαβε και έβαλε το πώμα

στη θέληση υπακούοντας του νεφεληγερέτη Δία 

που φέρει την αιγίδα^** με τις παραστάσεις τρόμου.

Γεμάτη από κακά είναι, λοιπόν, η γη

κι η θάλασσα γεμάτη∙ και μέρα-νύχτα

οι αρρώστιες έρχονται αυτόματα κι αγόγγυστα

μύρια όσα δεινά φέροντας στους ανθρώπους,

γιατί τους έχει πάρει τη λαλιά ο Ζεύς.

Έτσι, κανένας δεν μπορεί απ’ τις βουλές του να ξεφύγει.

(Ελεύθ. απόδοση: Κ. Γαρμπής)

^*Στο πιθάρι της Πανδώρας, κατά μία παράδοση, υπήρχαν όλα τα κακά για τους ανθρώπους κι όταν το άνοιξε βγήκαν∙ κατ΄ άλλη παράδοση, υπήρχαν όλα τα αγαθά, που με το άνοιγμά του επέστρεψαν στους θεούς. Ούτως ή άλλως, η Ελπίδα παρέμεινε στους ανθρώπους γιατί έτσι διέταξε ο Ζεύς.

 ^**Αιγίδα είναι η Ομηρική ασπίδα του Δία, με τις φοβερές παραστάσεις που προκαλούν τον τρόμο.